OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Μνημείο στην Πλατεία του Φάρου (πηγή ert.gr)

 

Στις 8 Αυγούστου 1944 από το ύψωμα της Ζωοδόχου Πηγής η αντίσταση της περιοχής κάλεσε με χωνί τους άνδρες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, διότι υπήρχε φήμη ότι θα γίνει μπλόκο από τους Γερμανούς. Την προηγούμενη μέρα είχε γίνει αντίστοιχο μπλόκο στο Βύρωνα, στο οποίο είχαν εκτελεστεί 11 άνδρες. Η υποψία πως ο επόμενος στόχος των κατακτητών θα ήταν ο Φάρος, προέκυπτε και από το γεγονός ότι η περιοχή είχε γίνει στόχος ξανά τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς, όταν σε καταδρομή των δυνάμεων κατοχής είχαν συλληφθεί 17 άνδρες της αντίστασης και είχε σκοτωθεί ο υπεύθυνος της ΕΛΑΣ Σπύρος Αλεβίζος. Παρά τον εμφανή κίνδυνο, ελάχιστοι πίστεψαν την προειδοποίηση και έφυγαν. Οι περισσότεροι την αγνόησαν.

Από τα ξημερώματα της 9ης Αυγούστου η περιοχή κυκλώθηκε από Γερμανικά στρατεύματα. Στο πλευρό των Γερμανών ήταν και Έλληνες συνεργάτες τους από τα τάγματα ασφαλείας. Συγκέντρωσαν εκατοντάδες άντρες της Νέας Σμύρνης, του Νέου Κόσμου και του Κατσιποδιού (Άνω Δάφνης) στην Αλάνα, ένα μεγάλο άκτιστο οικόπεδο έκτασης 25 στρεμμάτων περίπου που εκτεινόταν ανάμεσα στις οδούς Αρτάκης, Ακροπόλεως, Σπάρτης και Παλιγγενεσίας. Αρχικά τους ζήτησαν να καταδώσουν όσους αντιστασιακούς γνώριζαν. Κανείς όμως δεν θέλησε να γίνει προδότης. Τότε άρχισαν να παίρνουν στην τύχη πέντε πέντε άντρες και να τους εκτελούν εν ψυχρώ. Τελικός απολογισμός 114 νεκροί. Ο εφιάλτης ήταν ο ταγματασφαλίτης ανθυπασπιστής Γεώργιος Ζαχαρόπουλος, που έκανε το κουμάντο και έδινε τις διαταγές για εκτελέσεις. Τους υπόλοιπους, πάνω από 2.500 άνδρες, τους πήραν όμηρους σε γερμανικά στρατόπεδα. Άφησαν μόνο τους πιο ηλικιωμένους και τους εφήβους κάτω των 16 χρόνων.

Το βραδάκι της τραγικής μέρας, ένα απέραντο μοιρολόι ακουγόταν στην Αλάνα. Ξεμαλλιασμένες γυναίκες έψαχναν τα σκορπισμένα πτώματα ελπίζοντας ότι δεν θα βρουν ανάμεσά τους δικούς τους ανθρώπους.

Όσοι σύρθηκαν αιχμάλωτοι υπέστησαν πολλές κακουχίες πριν επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Πολλοί από αυτούς δεν κατάφεραν να επιζήσουν και άφησαν τα κόκκαλά τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στη μνήμη των νεκρών έχει στηθεί μνημείο στην πλατεία του Φάρου. Επίσης από την ανατολική άκρη της παλιάς Αλάνας ξεκινά η οδός Ηρώων, που ονομάσθηκε έτσι προς τιμή των εκτελεσθέντων.


Από το βιβλίο του Θεόδωρου Γρ. Μπελίτσου «Από τη Σμύρνη στη Νέα Σμύρνη», Σύντομο ιστορικό χρονικό της πόλης μας, Γ΄ έκδοση, 2ο Γυμνάσιο Ν. Σμύρνης «Ομήρειο» , 2011, το οποίο είναι δημοσιευμένο σε ψηφιακή μορφή στην ιστοσελίδα του «Ομηρείου» 2ου ΓΕΛ Ν. Σμύρνης στη διεύθυνση :